... روزگار پیچ!یدهـ ...

ابتدا این یادداشت را بخوانید: در جست و جوی چشمه فرصت ها؛ نوشته مسیح کریمیان

هنر و پشتکار من و شما می‌تواند آنها را به دام بیندازد ... در جست و جوی فرصت ها بودن! شاید بگویید دل خوشی داریدها ؟! فرصت کجا بود دیگر ... اگر چنین روحیه ای دارید که به ما می گویید، دل خوشی داریدها ؟! فرصت کجا بود دیگر ... باید بگوییم نگاه TRIZی می گوید: شما گرفتارید! گرفتار اینرسی هستید! اینرسی را توضیح نمی دهم! بروید و تیکی تاکای خلاقیت؛ 4 را بخوانید. می خواهم قدری درباره هنر و پشتکاری صحبت کنم که در داستان جست و جوی چشمه فرصت ها معنا دارد. یک TRIZی هنرمند است! هنرش این است که می تواند ارتباط ها را کشف کند؛ بگذارید مثالی بزنم: بین کابل تلفن و سیم برق و شلنگ آب و لوله گاز ارتباطی می بینید؟ بین آبلیمو و مداد و خودکار و لاک غلط گیر و زغال چطور؟ راستی ترافیک همیشه بدبختی است؟ یا می تواند بهانه ای باشد برای خوشبختی؟ ترافیک همیشه معضل است یا گاهی می تواند موهبتی باشد برای فکر کردن! تا به حال در ترافیک مسأله ای حل کرده اید؟ مسأله ای کشف کرده اید؟ ... برای من که در یک کلانشهر زندگی می کنم، ترافیک خودش یکی از این چشمه هاست، در کنار چشمه ای دیگر در آن روستای کوچک خوش آب و هوا ...

مطالب مرتبط:

• تیکی تاکای خلاقیت؛ نوشته های مسیح کریمیان
• نسخه تریزی؛ سیدعلیرضا کاشی زاد

ابتدا این یادداشت را بخوانید: فشردن و گستردن؛ نوشته مسیح کریمیان

دیدگاه تحلیلی نسبت به موقعیت خاص یک مسأله زمانی به وجود می آید که ذهن ما توانمند باشد در باز کردن مسأله! منظورم از باز کردن مسأله این است که بتوانید پرسش های خوبی بپرسید ... پرسش های خوب و مرتبط ... یکی از تکنیکهای تحلیلی TRIZ تحلیل ریشه ای تضاد است. +RCA یک نقشه ی گسترده علت و معلولی است که وقتی از بالا به پایین نگاهش می کنیم، انگاری مرحله به مرحله در برابر هر پاسخی پرسیده ایم: چرا؟ ... فرصت هایی برای بازدیده شدن مسأله در ادبیات TRIZ با جست و جوی تضاد پیوند خورده است. ما در TRIZ پس از ترسیم این نقشه ی گسترده علت و معلولی، ذره بین تضاد را دستمان می گیریم و می گردیم به دنبال پاسخ هایی که با یکدیگر در تضاد هستند ... یک اپلیکیشن موبایل خریده اید و چند وقتی است که آن را بر روی گوشی خود نصب کرده اید. توسعه دهنده این اپ یک مسأله دارد. می گوید چرا میزان خرید اپ با آن چیزی که پیش بینی کرده بود، نمی خواند. توسعه دهنده نرم افزار، در تحلیل خود به این می رسد: شما و سایر کاربران، ویژگی هایی مورد انتظارتان از اپی که خریده اید در برابر قیمتی که پرداخت کرده اید، نمی خواند! خود این نخواندن یک کد مهم برای کشف تضاد است... قصه را ادامه می دهید. شاید به این برسید که کاربران دنبال یک رابط کاربری ساده بوده اند، اما شما داستان را پیچیده کرده اید و این پیچیده کردن ماجرا، هزینه های توسعه نرم افزار و در نهایت قیمت تمام شده را افزایش داده است ...

مطالب مرتبط:

• تیکی تاکای خلاقیت؛ نوشته های مسیح کریمیان
• نسخه تریزی؛ سیدعلیرضا کاشی زاد

ابتدا این یادداشت را بخوانید: خدا از زبان دیگران پاسخ می دهد؛ نوشته مسیح کریمیان

یادمان باشد همیشه امکان دارد یکی از مسایل حل نشده ی دنیا به دست یکی از دور و بری های ما حل شود... این جمله مرا یاد یکی از کلیدواژه های مهم در فرآیند کشف و حل مسأله با نگاه TRIZی انداخت. منابع! ... تعریف TRIZ از منبع این است: به هر چیزی در درون یا اطراف سیستم فنی که از حداکثر ظرفیت آن استفاده نشده است... یعنی سیگنال هایت را حساس کن به یافتن منابع ... فرقی نمی کند! شاید منبع کشف ایده برای فردی، یک کودک 6 ساله باشد و برای دیگری یک پدربزرگ 60 ساله ... گاهی می شود که بیکار بود و نشست و این منابع اطراف را لیست کرد ... اما اگر ذهنت اینرسی داشته باشد به این که ایده ها را تنها متخصصان تولید می کنند دیگر باید بی خیال خلاقیت شوی! ... ناامید شدی؟ ناامید نشو! ... خدا از زبان دیگران پاسخ می دهد ... گوش کن! می شنوی؟!

مطالب مرتبط:

• تیکی تاکای خلاقیت؛ نوشته های مسیح کریمیان
• نسخه تریزی؛ سیدعلیرضا کاشی زاد

ابتدا این یادداشت را بخوانید: یک دسته نارضایتی؛ نوشته مسیح کریمیان

وارد جلسه هیئت مدیره می شوی، گزارش پایان سال را می خوانند و همه در حال مشاهده اسلایدهایی هستند که پر از آمارهای تعریف و تمجید از سازمان است، مدیر عامل با افتخار از عملکرد یک ساله اش می گوید و علاقه مند است به اسلاید آخر برسد: میزان رضایتمندی مشتریان از محصولات و خدمات ما: 97 درصد! ... در این میان دستت را بلند می کنی و می گویی، ببخشید: می شود درباره آن 3 درصد قدری صحبت کنید!! ... همزمان با سوال تو اسلاید آخر نمایش داده می شود: از توجه شما سپاسگزارم ... یک دسته نارضایتی مرا یاد دو تکنیک TRIZی انداخت: یکی بازخورد و دیگری تبدیل ضرر به سود ... بگذارید این بار طور دیگری به داستان نگاه کنیم: اساسا مگر بیکاریم که دنبال واکاوی آن 3 درصد ناراضی باشیم؟ بله! بیکاریم! چون از کار داشتن همیشه یک تعریف ثابت داشته ایم، برداشت ذهنی ما این است که زیر ذره بین گذاشتن ناراضی های درون و برون سازمان، از کارکنان گرفته تا مشتریان، هنگامی که 97 درصد راضی بوده اند، حاکی از بیکاری است! ... اما تبدیل ضرر به سود می گوید: عوامل زیان بار را شناسایی کن و برای به دست آوردن اثرات مثبت به کار بگیر. شناسایی عوامل زیان بار یعنی آقای مدیر عامل! برو بگرد در فرمهایی که مشتریان پر کرده اند، فرم های آن 3 درصد را پیدا کن و در اسلایدهایت بگذار و بگو رفقای هیئت مدیره! متاسفانه 3 درصد ناراضی بوده اند و این 3 درصد یعنی 1100 نفر ... اسلاید آخرت هم بگو: راهکارهای پیش بینی شده ما برای 97+3 درصد رضایتمندی در سال جدید این موارد است. یک... دو... سه...

مطالب مرتبط:

• تیکی تاکای خلاقیت؛ نوشته های مسیح کریمیان
• نسخه تریزی؛ سیدعلیرضا کاشی زاد

ابتدا این یادداشت را بخوانید: نگاه طنزآلود؛ نوشته مسیح کریمیان

در TRIZ کلاسیک نام یک تکنیک را زیاد می شنوید و در فضای واقعی کشف و حل خلاقانه مسأله ها این تکنیک را در موقعیت های حساسی به کار می گیرید ...  تکنیک STC. بگذارید نگاه طنزآلود خود را بر S معطوف کنیم... S یا Size به ما می گوید از بی نهایت کوچک تا بی نهایت بزرگ با متغیرهای مسأله بازی کن! ... در  یکی از کارگاه های آموزشی به فراگیران گفتم اگر به جای 15 نفر 1500 نفر در این کارگاه حضور داشتند چه می شد؟ اگر به جای 15 نفر 1.5 نفر حضور داشتند چه؟! ... طوفان 12 خرداد 1393 تهران را به یاد آورید؛ بله! همین چند روز پیش را می گویم. روز بعد از طوفان یکی از بچه های پیش دبستانی دور و برمان گفت: عجب فوت بزرگی بود! خندیدم و گفتم: آره بعضی وقت ها هم پیش می یاد که شدیدا بزنه زیر گریه، گفت: یعنی وقتی رگبار میزنه... در تبلیغات محصولات دیده اید که گاهی کالایی مانند یک خودکار را به اندازه یک تیر چراغ برق می سازند و در گوشه یک بزرگراه ایستاده نگه اش می دارند، شاید با دیدن این صحنه به فکر دستی بیفتید که قرار است با این خودکار شروع به نوشتن کند... گاهی هم می توان جور دیگری دید، خانه زی زی گولو را یادتان هست؟ در یکی از قفسه های کتابخانه زندگی می کرد...

مطالب مرتبط:

• تیکی تاکای خلاقیت؛ نوشته های مسیح کریمیان
• نسخه تریزی؛ سیدعلیرضا کاشی زاد

ابتدا این یادداشت را بخوانید: توفان معکوس فکری؛ نوشته مسیح کریمیان 

تو بخوان معکوس کردن! ... از مجموعه چهل تکنیک ابداعی  TRIZ تکنیک سیزدهم به تو می گوید تغییر جهت بده / Do it in Reverse ...! گاهی پیش می آید که ظهر یک روز تعطیل نشسته باشید در خانه و بگویید خب! امروز چه کار کنیم؟ خیلی از اوقات را هم تجربه کرده اید که کلی مشق کاری از در و دیوار ریخته و در جست و جوی زمانی هستید برای رتق و فتق امور! ... یک روز بر می خیزید که کسب و کاری جدید راه اندازی کنید، پس به دنبال سرمایه گذار می دوید! ... شاید برسد روزی که سرمایه دار شوید – البته اگر هنوز نشده اید! – و در جست و جوی فرد/ مجموعه ای باشید که ایده کسب و کاری جدید داشته باشد ... شروع کردن با راه حل یک اتفاق عالی است برای شکستن اینرسی ذهن های ما... کارگر خدماتی ساختمان، شما را در طبقه همکف می بیند و می گوید: می خواهد ادامه تحصیل بدهد. پاسخ می دهید: چه چیزی بلدی؟ می گوید نظافت. می گویید: چند سال است در این حرفه ای؟ می گوید: 10 سال. پاسخ می دهید: تو حاضری کنار تحصیلت درس بدی؟ ... به جلسه بازاریابی یک محصول غذای آماده دعوت شده اید – خود داستان غذای آماده هم یک جوری معکوس غذای ناآماده است البته! –  به شما می گویند بیایید آخرین تحلیل های صورت گرفته بر نتایج تحقیق بازار گروه را مرور کنیم، می گویی: ببخشید اگر مرور نکنیم چه اتفاقی می افتد؟! ... با بچه ها در خوابگاه دانشجویی نشسته اید و موقع شام است، دوستی که نوبتش شده می گوید: شام چی درست کنم... می شنود: ببین تو یخچال چی داریم، هر چی بود قاطی کن، یه چیزی در میاد بلاخره! ... معلمانی را می شناسم که راه حل را می دهند و می گویند صورت سوال را بنویسید ... موفق باشید!

مطالب مرتبط:

• تیکی تاکای خلاقیت؛ نوشته های مسیح کریمیان
• نسخه تریزی؛ سیدعلیرضا کاشی زاد

ابتدا این یادداشت را بخوانید: چک لیست ها؛ نوشته مسیح کریمیان 

فرآیند کشف و حل مسأله در TRIZ کلاسیک یک­ جایش لنگ می ­زند اگر حواست نباشد! جایی که می­ خواهی بدانی در مسیر هستی یا زده ­ای جاده خاکی! بنابراین ما هم از چک­ لیست­ ها استفاده می­ کنیم. این چک­ لیست­ ها سرعت می ­دهند به کارهایمان. اما طراحی چک­ لیست ­های ما چگونه باشد بهتر است؟ یکی از ابزارهای متداول TRIZ برای تحلیل سیستمی، ابزار چند­پنجره­ ای است. برای کار کردن با این ابزار در ساختن یک چک ­لیست خوب باید از خودتان سوال­ هایی بپرسید. چه چیزی را می ­خواهم چک کنم؟ این چیزی که می­ خواهم چک کنم، کی می­ خواهم چک کنم؟ قبل و حین و بعد از چک کردن چه چیزی عایدی من خواهد بود؟ پایان کار و آغاز کار من چه ارتباطی با این چک­ لیست دارد؟ در اطراف این کارم چه کارهای دیگری باید کنم؟ خود این کار را چگونه به کارهای مختلف شکسته ام؟ آیا می­ توانم چک ­لیست خودم را طوری طراحی کنم که صرفا یک فرآیند خطی نداشته باشد، اتفاقا زمینه ساز تولید ایده ­های تازه ­تر هم باشد؟ ... یعنی فقط چک ­لیست را پر نمی ­کنی که یک کاری کرده باشی، تو دنبال   ارزشی می­گردی که این چک­ لیست می­تواند به کار تو اضافه کند. راستی یک چک­ لیستی که می­ خواهد TRIZی باشد، چه نسبتی با داستان ایده آلی دارد؟! این بخش داستان با شما. البته قبلا درباره­ ی ایده­ آلی نوشته ­ام. باز هم شاید ...

مطالب مرتبط:

• تیکی تاکای خلاقیت؛ نوشته های مسیح کریمیان
• نسخه تریزی؛ سیدعلیرضا کاشی زاد

ابتدا این یادداشت را بخوانید: خلق وضعیت آرمانی؛ نوشته مسیح کریمیان 

تولید یک اپلیکیشن موبایل حسابداری سطح متوسط با هزینه پایین برای کسب‌وکارهای روبه‌رشد ... هنوز گیر دارد البته! ولی برای شروع خوب است! همان­طور که خواندید بحث تشخیص مسأله است. تشخیص مسأله عبارت عجیبی است. شاید خیلی­ها فکر کنیم که مسأله که مشخص است! اگر شما مشاوران می­ خواهید تکنیکی به ما پیشنهاد دهید، درباره­ ی تولید راه حل بگویید... ما که خودمان مسأله را می­ دانیم، در راه حل درمانده­ ایم! هر راه حلی را بگویی سراغش رفته ­ایم ... اما نمی ­شود. اصلا نمی ­شود که هیچ! بردار من شما نفست از جای گرم بلند می ­شود که می­گویی وضعیت آرمانی! کدام آرمان؟ کدام کشک؟! ... خب این بحث جدی است! بد هم نمی ­گویند   ولی قصه این است که  وضعیت مطلوب را باید مشخص کنیم. وضعیت مطلوب یعنی کجا می­خواهی بروی؟  یعنی به من آدرس بده! در ادبیات کشف و حل مسأله  بر پایه­ ی OTSM-TRIZ می­گوییم که خواسته ­ی خود را برایم تحلیل کن! تحلیلی در قالب یک مدل: مدل موم یا موضوع؛ ویژگی؛ مقدار. این که چه مقدار از چه ویژگی کدام موضوع را می­ خواهی تغییر بدهی؛ برای تو موقعیتی می ­سازد که موقعیت مسأله است... حواست جمع باشد: کدام موضوع؟ کدام ویژگی؟ کدام مقدار؟ ... به من آدرس بده

مطالب مرتبط:

• تیکی تاکای خلاقیت؛ نوشته های مسیح کریمیان
• نسخه تریزی؛ سیدعلیرضا کاشی زاد

ابتدا این یادداشت را بخوانید: فرصت یابی؛ نوشته مسیح کریمیان 

فرصت! فرصت واژه ­ی نام آشنای عرصه­ های نوین است. از یک فناوری جدید تا راه­ اندازی یک کسب و کار یا حتی یک نقاشی یا شعر. برای جست و جوی فرصت­ ها باید از یک چیزی خلاص شویم! یک چیزی که در ادبیات TRIZ به آن اینرسی تفکر می­ گویند. اینرسی یعنی تمایل به ماندن! یعنی انگاری فکرمان بسته نگاه می­ کند. غلبه بر اینرسی تفکر یعنی 90 درصد راه را برای جست و جوی فرصت طی کرده­ ایم. اگر بخواهیم به داستان غلبه بر اینرسی تفکر ساده نگاه کنیم پیشنهاد می­ کنم کمی پیچیده عمل کنید. برای مثال امروز می­ خواهید از محل کار یا تحصیل خود به خانه بروید. این یک کار تکراری برای شماست. اما می­ تواند همین کار تکراری تبدیل به یک سفر هیجان انگیز بشود. از انتخاب یک مسیر متفاوت برای به خانه رسیدن تا توجه کردن به یک چیزهای خاص! با خود قرار بگذارید امروز در همان مسیر تکراری، به تمامی پیچ ­ها دقت کنید. اگر از مترو استفاده می ­کنید، دنبال پیچ­ها باشید. اگر از کوچه ­­های محله عبور می­کنید، دنبال پیچ ­ها باشید. خب اگر می ­پرسید به این جور چیزها دقت کنیم که چه بشود؟ می­ گویم به این چیزها دقت می­ کنیم که ارتباط­ های نهفته را بیابیم. فرصت ­ها در ارتباط ­ها، پنهان هستند. برای دیدن ارتباط­ های پنهان باید بی­ خیال عینک همیشگی بشوید. بازیگوش باشید. اما مواظب باشید که ناگهان پیچ می­ پیچد و شما نمی­ پیچید!

مطالب مرتبط:

• تیکی تاکای خلاقیت؛ نوشته های مسیح کریمیان
• نسخه تریزی؛ سیدعلیرضا کاشی زاد

ابتدا این یادداشت را بخوانید: پایش سیگنال های ضعیف؛ نوشته مسیح کریمیان 

چندپنجره­­ ای! می­ خواهی سیگنال ­ها را بشناسی، چندپنجره ­ای فکر کن! زیر سیستم، سیستم و فرا سیستم­ را تحلیل کن! در سطح سازمان می­توانی سیگنال­ های یادگیری را تحلیل کنی! سیگنا­ل­ هایی که از حس مثبت کار کردن در کنار هم­دیگر حکایت می­ کنند و نمی ­کنند! مشتریان سازمان شما، خانواده ­ی کارکنان سازمان شما، مشاوران سازمان شما، همسایه­ های سازمان شما، مدیران سازمان شما، حراست سازمان شما، سهام­داران سازمان شما، عابران پیاده ­رو و سواره ­رو سازمان شما، تجهیزات و امکانات سازمان شما، دانش فنی سازمان شما، فضای سبز سازمان شما، کانال­ های ارتباطی سازمان شما، همه و همه می ­توانند منبعی باشند برای دریافت این سیگنال­ های ضعیف! حالا اگر از سطح سازمان به سطح واحد (زیرسیستم) بیایید یا به سطح صنعت (فرا سیستم) بروید، داستان جذاب­تر خواهد شد. حتی می­توانید به گذشته ­ی سازمان و واحدها و صنعت خود فکر کنید، یا به آینده­ ی آن­ها. شما می­ توانید منابع سیگنال­ ها را پیدا کنید. تعریف TRIZ از منابع را در آینده مرور خواهیم کرد. عجله­ کنید و پایش را آغاز کنید!

مطالب مرتبط:

• تیکی تاکای خلاقیت؛ نوشته های مسیح کریمیان
• نسخه تریزی؛ سیدعلیرضا کاشی زاد

ابتدا این یادداشت را بخوانید: نگاه از دور؛ نوشته مسیح کریمیان 

بعید می­دانم TRIZیی باشد و پس از آشنایی با این تکنیک به یاد تفکر و ابزار چندپنجره ­ای Multiscreen نیفتد! این که دامنه ­ی پنجره­ های تحلیل سیستم خود را به  زیر سیستم ­ها محدود نمی­ کنیم و  تا ابر سیستم ­ها بالا می­ رویم یعنی همین نگاه از دور . ساده ­ترین نگاه از دوری که اتفاقا در عمل پیچیده است، همین نکته است که ذی­نفعان ما از تامین­ کننده تا مشتری، سیستم ­های مکمل و حتی رقیب چه گونه هستند و چه می­ گویند و چه گونه می ­اندیشند. حتی در این نوع نگاه، شما می ­توانید یک مسأله شیمیایی را به یک جامعه ­شناس بدهید و یک مسأله پیچیده ریاضی را به یک نقاش!

مطالب مرتبط:

• تیکی تاکای خلاقیت؛ نوشته های مسیح کریمیان
• نسخه تریزی؛ سیدعلیرضا کاشی زاد

ابتدا این یادداشت را بخوانید: قیاس با دیگران؛ نوشته مسیح کریمیان  

قوانین تکامل سیستم ­های مهندسی در TRIZ نقش اطلاعاتی را بازی می­­ کنند که از تعاملات سیستم­ها با خود، اجزا و محیط اطراف خود در راستای تکامل سیستم­ها عنوان شده ­اند. مانند قانون افزایش درجه ایده­آلی. اما یکی از ابزارهای شناخته شده TRIZ ماتریس تضاد تکنیکی و چهل اصل ابداعی می ­باشد. - که بعدها خواهیم گفت که واژه ترفند جایگزین بهتری از لحاظ مفهومی برای این اصول است. - آنچه که در روش بکارگیری از این ترفندهای توسط ماتریس تضاد تکنیکی پیشنهاد می ­شود به نوعی با تکنیک قیاس با دیگران مشابهت ­هایی دارد. یکی از این ترفندهای ابداعی، اقتباس یا Extraction است. با مرور تعریف آن انتخاب Best Practice ها معنا می­یابد و  همچنان که می ­دانیم، این ترفندهای ابداعی برگرفته از تحلیل پتنت ­ها می­ باشد. برای افزودن به این ترفندها فرض گرفتن یک الگو به کمک قوانین تکامل سیستم­ های مهندسی می­ تواند نقش موثری ایفا کند.

مطالب مرتبط:

• تیکی تاکای خلاقیت؛ نوشته های مسیح کریمیان
• نسخه تریزی؛ سیدعلیرضا کاشی زاد